نیمه شعبان

حضرت علی اکبر (علیه السلام)

السلام علیک یابن ابی عبد الله

وحدت - همنشین

قسمت دوم روایت «وحدت»؛

یا أبا ذر، الجلیس الصالح خیر من الوحدة، و الوحدة خیر من جلیس السوء.

الأمالی‏ للطوسی، 535

کلمۀ «وحدت» در این روایات به معنى «تنها بودن» آمده است. در روایت فوق‏ پیامبر اسلام  -صلى الله علیه و آله- در توصیه ها به جناب ابى ذر غفارى فرموده است همنشین خوب، بهتر از تنها ماندن است؛ و اما تنها ماندن، بهتر است از همنشین بد.

خداوند در قرآن فرموده:  ما یکون من نجوی ثلاثه الا هو رابعهم و لا خمسه الا هو سادسهم و لا ادنی من ذلک و لا اکثر الا هو معهم این ما کانوا ثم ینبّئهم بما عملوا یوم القیامه ان الله بکل شیئ علیم   7مجادله

هیچ نجوایى بین سه نفر نیست مگر آنکه نفر چهارم آنها خداست و میان 5 نفر نیست مگر آنکه خداوند ششمین آنهاست و نه کمتر از آن و نه بیشتر مگر آنکه خداوند با آنهاست در هر جا  که باشند، سپس در روز قیامت آنها را خبر خواهد داد به آنچه انجام داده اند خداوند به همه چیز علم دارد

از جمله انحرافات فکری فلاسفه آنکه در یک عدّه متشکل از سه چیز یا سه نفر، بجاى تذکر به خداى بى همتا؛ در واقع دنبال نوعى وهم باطل و از بین بردن مرز آن سه چیز براى ساختن مفهوم وجود هستند که خلاف واقع و خلاف عقل و خلاف تعالیم قرآن و عترت علیهم السلام ‏است

اما سیاق قرآن در تذکر به خداوند اساساً متفاوت است خداوند نفرموده مرز بین این سه چیز را بردارید، بلکه فرموده هیچ سه نفرى نیست مگر آنکه خدا، نفر چهارمِ آنهاست یعنى چیز دیگرى غیر از این سه نفر، لذا آن سه نفر متذکر و هشیار و مراقب باشند که خدا بر آنها نظارت دارد، همچنین هیچ پنج نفری نیست مگر آنکه خدا ششمینِ آنهاست...

سپس دارِ نتیجه را در روزگار بعد یعنى قیامت شمرده ... ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ.. و چه بسیار ظلمها و غلطهایى که در این روزگار دنیا انجام شده اما نتیجه و پاداش آن فعلا آشکار نشده است

ذکر خدا

عن النبی-صلی الله علیه و آله  - : یا أبا ذر، الذاکر فی الغافلین کالمقاتل فی الفارین.

یا أبا ذر، الجلیس الصالح خیر من الوحدة، و الوحدة خیر من جلیس السوء.

الأمالی ‏للطوسی، 535

پیامبر اسلام - صلى الله علیه و آله- در توصیه ها به جناب ابى ذر غفارى - از شیعیان خالص امیرالمومنین على  - علیه السلام -  فرمودند: اى اباذر؛ کسیکه در میان جمعى از اهل غفلت، خدا را یاد مى کند، مانند کسیست که در بین عده اى که در حال فرار از جنگ هستند، همچنان ایستادگى مى کند.

ذکر خداوند، مصادیقى دارد که در تعالیم قرآن و عترت - علیهم السلام- اصلِ آن، ذکر برگزیدگان معصوم  -علیهم السلام - است که وقتى این مخلوقاتِ برگزیده ى خدا یاد شوند، خداوند یاد شده است.‏

در تعالیم قرآن و عترت پیامبر - صلى الله علیه و علیهم -  ذکر خداوند حد و اندازه اى ندارد، هر چه بیشتر فضیلت ها و برترى ها و اختصاصات چهارده معصوم  -علیهم السلام - را یاد کنید بیشتر، خالقِ ایشان را یاد کرده اید و هر کس به قدر وسع و توفیقش سعی در خدمت می نماید... و مرزی ندارد مگر تا جایی که با سایر تکالیفی که فرموده اند تعارض بنماید...

آنها که توفیق داشتند در ایام این تعطیلاتِ کذایی، روز ذکر مصیبت حضرت زینب -علیها السلام-، سالروز شهادت حضرت امام موسی بن جعفر الکاظم -صلوات الله و سلامه علیه- و یاد حضرت ابوطالب - علیه السلام-، برنامه ذکر مصیبت و سینه زنی و زیارت عاشورا و دعای فرج شان برقرار بود ان شاء الله به عنایت حضرت ولیّ امر  -عجل الله تعالی فرجه الشریف-در شکر این نعمت استقامت خواهند داشت، اللهم اکرمنا بالهدی و الاستقامۀ...

در تعالیم دین از دیگر مصادیق ذکر خداوند، بازماندن و جلوگیرى از معاصى و گناهان است. کسیکه در جایى که زمینه معصیت فراهم است از آن روى گرداند و بجاى رها شدن در معصیت، آنرا ترک کند، این نوعى از یاد خداست. از دیگر نمونه های ذکر خداوند براى اهل ایمان، همین گفتن به زبان است مانند گفتن کلمه «لا اله الا الله» با زبان‏ ...

..

نقد سخنانی از یک سخنران قسمت دو

ثانیاً) سخنی غیر دقیق درباره ارادۀ خداوند از گویندۀ مذکور نقل شد. واضح است اگر کسی بخواهد به ارادۀ الهی استناده کند در چنین موردی و نتیجه بگیرد که اکثریّت و اصل با نجات است مگر کسانیکه...؛  چنین استدلالی نیز واضح البطلان است چه اینکه اگر این استدلال درست می بود، باید یک استتثناء در کار نمی بود که گمراه شود. لذا بحث ارادۀ الهی را نباید به این شکل به نجات و هدایت یا هلاکت و گمراهی مخلوقات نسبت داد.

این مبحث در آیات و روایات فراوانی آمده و بحث مفصّلی دارد از جمله آنچه در احادیث آمده که ارادۀ الهی را به دو قسم تقسیم کرده اند و در مباحث کلامی معمولاً به دو عنوان تکوینی و تشریعی تقسیم می کنند...

به یک مثال اکتفا می شود: وَ قالَ مُوسى‏ إِنْ تَکْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ جَمیعاً فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ حَمیدٌ (8 ابراهیم علیه السلام)

حضرت موسى -على نبیّنا و آله و علیه السلام- فرمود: اگر شما و همۀ کسانیکه روى زمین هستید همگى با هم کافر شوید، خداوند بى نیاز و حمید است -و هیچ ضررى به خدا نمى رسد-.

ثالثاً) این قسمت از سخنان آن سخنران که افرادی که از شیطان تبعیّت می کنند، اشکال متوجّه خودشان است که با اختیارشان از شیطان تبعیّت کرده اند، اجمالاً حرف درستی است... البتّهوجود  دواعی و ریشه و اسباب را منکر نیستیم...

          مطلب را به پایان می بریم با ذکر این مثال «وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلّا ما رَحِمَ رَبِّی إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَحیمٌ‏» (53 یوسف علیه السلام) «نفس «بسیار امر کننده به بدی» دانسته شده، و تنها یک حالت را از این اصل استتثنا نموده « الّا ما رحم ربّی» ؛ مگر یک چیز: و آنکه خداوند به آنها رحم کند

و نسئل الله ان یجعلنا من المرحومین بحقّ اولیاءه محمّد و آله المعصومین-صلی الله علیه و علیهم اجمعین-

نقد سخنانی از یک سخنران قسمت یک

نقل کردند یک سخنران رسانه از آیات شریفه قرآن درباره اینکه شیطان لعین قسم خورده همه را گمراه می کند غیر از بندگان مخلص و پاسخ خداوند متعال که اهل اغوای شیطان را استثنا نموده، نتیجه گرفته که پس اصل بر «نجات» است مگر کسی خودش دنبال شیطان برود. استدلال شده به اینکه در پاسخ خداوند «إِنَّ عِبادی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطانٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْغاوینَ» (42 حجر) تنها کسانیکه استثنا شده اند و از شیطان تبعیت می کنند، مورد اغوای شیطان هستند و لذا اصل بر نجات است مگر کسی خودش دنبال شیطان برود. سپس چند جمله ای – غیر علمی- درباره ارادۀ خداوند اظهار شده. البته ظاهراً در کنار این چند اشکال، مطالب مفیدی هم بوده که اینجا محل بحث نیست.

آیات مورد استناد و قبل و بعد آن، مربوط به امر خداوند به ملائکه به سجده برای حضرت آدم - علی نبینا و آله و علیه السلام- است (39تا 42 حجر) که شیطان لعین رجیم، استکبار و حسادت ورزید.

بحث مورد نظر مفصّل است و قبلاً در نقد انحرافات فلسفه و عرفان از جمله انحرافات ملاصدرا اشاره ای کردم ولی اینجا فقط در حد یک اشاره بسیار کوتاه؛

اوّلاً «استثناء» از «مستنثی منه»، - به تنهایی- دلالت تمامی ندارد که «مستثنی» لزوماً از جهت تعداد در اقلیّت است.  خیر، نمونه هایی در خود قرآن هست که «مستثنی» از «مستثنی منه» (یا مرجع محذوف)، در اکثریّت است(از جهت تعداد افراد)، و مثلاً «استثناء» برای تأکید بر جهتِ دیگری غیر از «تعداد» است. لذا وقتی جملۀ دارای استثناء به تنهایی آمده، نمی توان نسبت به اقل یا اکثر بودن مستثنی، نتیجه گرفت و بدون قرینه یا سایر ادله، در این باره چیزی نمی توان از صرف این جمله گفت...

شاهد مثال در کنار استناد سخنران مذکور به آیه ای که ذکر شده (...ان عبادی لیس لک...) ، این آیه شریفه است : وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلیسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلاَّ فَریقاً مِنَ الْمُؤْمِنینَ (20 سبا)

که برعکس برداشت سخنران مذکور، دلالت دارد تنها یک گروه استثنا شده، از تبعیّت از شیطان نجات یافتند. یعنی استثنا را دقیقا در مقابل آنچه سخنران مذکور استناد جسته قرار داده.

همۀ انسانها با اختیار می توانستند به راه حق بروند، اما در عمل، فقط عده ای این کار را کرده اند...

مجموعاً آیات و روایات در اینکه اهل نجات نسبت به اهل هلاکت، معمولاً در اقلیّت بوده و هستند بسیار فراوان و صریح است. آیات عبرت آموز قرآن از امّتهای گذشته در هلاک آنها بجز پیروان انبیاء عظام...، بحث شباهت امت آخرین به امم گذشته...، خصوصاً روایات قلّت اهل نجات در آخرالزمان و ... بسیار بیش از آنست که انکار شود.

وَ ما أَکْثَرُ النَّاسِ وَ لَوْ حَرَصْتَ بِمُؤْمِنینَ  (103 یوسف علیه السلام)

البته در برهه هایی از زمان، انسانهایی که روی زمین مانده اند فقط اهل نجات بوده اند، مانند بعد از طوفان حضرت نوح  -علی نبیّنا و آله و علیه السلام-، همچنین دربارۀ روزگار بعد از ظهور و فتح منجی جهان حضرت بقیه الله – عجل الله تعالی فرجه الشریف و علیه السلام - نیز چنین فرموده اند که فقط اهل ایمان روی زمین خواهند ماند... اما در غیر این موارد، گزارش صریح و بسیار فراوان آیات قرآن و روایات بر آن بوده که تابعین حق نسبت به اهل هلاکت، معمولاً کمتر بوده اند-از جهت تعداد افراد-

یادآوری سورۀ عصر؛

 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏ * وَ الْعَصْرِ * إِنَّ الْإِنْسانَ لَفی‏ خُسْرٍ *إِلّا الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ*

قسم به عصر * همانا حقیقت انسان در حال ضرر و خسارت است * بجز  یک عدّه : کسانیکه ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند و به حق تواصى کردند و به صبر تواصى داشتند

که پیامبر (صلی الله علیه و آله) در غدیر این سوره را نیز تلاوت فرمودند.

سالروز اعیاد

مبعث الرسول

السلام و الصلاه علی سیدنا رسول الله خاتم النبیین محمد المصطفی (صلی الله علیه و آله)

و السلام علی اخیه و وصیه و خلیفته الامام المبین امیرالمؤمنین علیّ بن ابی طالب و آلهما المعصومین

السلام علی مولانا الامام سید الشهداء الحسین بن علی

السلام علی سیدنا ابی الفضل العباس

السلام علی مولانا الامام زین العابدین علی بن الحسین

مدح حضرت امام سجاد (سلام الله علیه) اینجا

شهادت حضرت امام کاظم صلوات الله علیه

حضرت ابوطالب (علیه السلام)

شهادت حضرت زینب علیها السلام

یاد امام - عجل الله له الفرج-